17 Ağustos 1999 zelzelesini kıymetlendiren Bilim Akademisi Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, “Marmara’da beklenen zelzelenin 1999 yılından itibaren her an olmak kaydıyla 30 sene içerisinde olma mümkünlüğünü yüzde 64 olduğu bilimsel olarak açıklandı. 1999’dan bu yana 23 sene geçti, yüzde 64 mümkünlük 2029’a kadar olduğuna nazaran, biz işin son evresine geldik. Marmara’nın altındaki Kuzey Anadolu’nun bir kısmı olan fay kırıldığı takdirde asgarî 7.2, azamî 7.6 büyüklüğünde sarsıntı üretir” dedi.
Görür, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nce yapılan araştırma sonucunda 50 bin binanın tahribat göreceğini açıkladı. Hemen sarsıntıya karşı hazırlıklı olunması konusunda ihtarda bulundu.
‘MİNİMUM 7.2, AZAMÎ 7.6 ZELZELE BEKLENİYOR’
Prof. Dr. Naci Görür, “1999 zelzeleleri nitekim yer bilimleri açısından enteresan. 1999 zelzelelerinin geleceği evvelden söylenilmişti. 1967 Adapazarı zelzelesinden sonra bilim insanları yaptıkları araştırmalarda Kocaeli mıntıkasında 7’den büyük bir sarsıntı olma mümkünlüğünün fazlalaştığını söylediler. Elbette bir şey yapılmadı. 1999 sarsıntısı, 1997 yılında uyarıldı. Bir gecede 20 binden fazla insan öldü. İstanbul’da yaptığımız ikaz hala devam ediyor, uyardığımız zelzele hala gelmedi. Marmara’da beklenen zelzelenin 1999 yılından itibaren her an olmak kaydıyla 30 sene içerisinde olma mümkünlüğünü yüzde 64 olduğu bilimsel olarak açıklandı. 1999’dan bu yana 23 sene geçti, yüzde 64 mümkünlük 2029’a kadar olduğuna nazaran biz işin son evresine geldik.
Prof. Dr. Naci Görür, “1999 zelzeleleri nitekim yer bilimleri açısından enteresan. 1999 zelzelelerinin geleceği evvelden söylenilmişti. 1967 Adapazarı zelzelesinden sonra bilim insanları yaptıkları araştırmalarda Kocaeli mıntıkasında 7’den büyük bir sarsıntı olma mümkünlüğünün fazlalaştığını söylediler. Elbette bir şey yapılmadı. 1999 sarsıntısı, 1997 yılında uyarıldı. Bir gecede 20 binden fazla insan öldü. İstanbul’da yaptığımız ikaz hala devam ediyor, uyardığımız zelzele hala gelmedi. Marmara’da beklenen zelzelenin 1999 yılından itibaren her an olmak kaydıyla 30 sene içerisinde olma mümkünlüğünü yüzde 64 olduğu bilimsel olarak açıklandı. 1999’dan bu yana 23 sene geçti, yüzde 64 mümkünlük 2029’a kadar olduğuna nazaran biz işin son evresine geldik.
Yaptığımız çalışmalarda Marmara’nın altındaki Kuzey Anadolu’nun bir kısmı olan fay sınırının kırıldığı takdirde asgarî 7.2, azamî 7.6 büyüklüğünde zelzele üretir. Bu bayağı büyük bir sarsıntı demektir. Bu sarsıntı olduğu takdirde İstanbul’un Marmara kıyılarına yakın olan yerleri en az 9 şiddetinde, kıyılardan uzaklaştıkça da 8 şiddetinde sarsıntıya maruz kalır” dedi.
‘İSTANBUL’UN SÜRATLE ZELZELEYE HAZIRLANMASI LAZIM’
Prof. Dr. Görür, beklenen zelzele öncesinde acil olarak müdahale edilmesi gereken yerlerin bilhassa Avrupa yakasında bulunan kıyı ilçeler olduğunu belirtti. Bilhassa Büyükçekmece ve Küçükçekmece bölgesine dikkat çeken Prof. Dr. Görür, “Özellikle Avrupa yakası Asya’ya nazaran, tabanı göz önüne alırsak daha fazla hasar görür. Avrupa yakasında Haliç’ten Marmara kıyılarından Silivri’ye kadar, Avcılar, Zeytinburnu, Tarihi Yarımada’da dahil, Büyükçekmece, Küçükçekmece değerli hasar alır. Anadolu yakası izafî olarak taban açısından biraz daha sağlam. ” diye konuştu.
Prof. Dr. Görür, beklenen zelzele öncesinde acil olarak müdahale edilmesi gereken yerlerin bilhassa Avrupa yakasında bulunan kıyı ilçeler olduğunu belirtti. Bilhassa Büyükçekmece ve Küçükçekmece bölgesine dikkat çeken Prof. Dr. Görür, “Özellikle Avrupa yakası Asya’ya nazaran, tabanı göz önüne alırsak daha fazla hasar görür. Avrupa yakasında Haliç’ten Marmara kıyılarından Silivri’ye kadar, Avcılar, Zeytinburnu, Tarihi Yarımada’da dahil, Büyükçekmece, Küçükçekmece değerli hasar alır. Anadolu yakası izafî olarak taban açısından biraz daha sağlam. ” diye konuştu.
‘320 BİN İNSAN DİREKT DOĞRUYA VEFATLA BURUN BURUNA…’
Prof. Dr. Görür, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından tahribat görecek binaların sayısı ile ilgili yapılan araştırmaya ait, “Minimum 7.2 büyüklüğünde bir zelzele olursa, can hasarı da büyük olabilir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı araştırmalarda, İstanbul’da çok büyük tahribat görecek bina sayısının 50 bin civarında olduğunu söylediler. Bu çok ağır hasar demektir. 50 bin binadan vazgeçelim, 10 bin binada yalnızca ölümlü hadisenin olduğunu düşünelim. Geriye kalan 40 bin binada hiç insanın ölmediğini düşünelim. 10 bin bina için her binayı 4 katlı düşünelim, 40 bin kat eder. Her kata 2 daire koyarsak 80 bin daire yapar. Her daire 4 kişi koyarsak 320 bin insan direkt doğruya mevtle burun buruna demektir. Bu kadar minimize ettiğimiz halde durum bu. Münasebetiyle olabilecek can kaybını siz hesaplayın. Bu işin latifesi yok” dedi.
Prof. Dr. Görür, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından tahribat görecek binaların sayısı ile ilgili yapılan araştırmaya ait, “Minimum 7.2 büyüklüğünde bir zelzele olursa, can hasarı da büyük olabilir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı araştırmalarda, İstanbul’da çok büyük tahribat görecek bina sayısının 50 bin civarında olduğunu söylediler. Bu çok ağır hasar demektir. 50 bin binadan vazgeçelim, 10 bin binada yalnızca ölümlü hadisenin olduğunu düşünelim. Geriye kalan 40 bin binada hiç insanın ölmediğini düşünelim. 10 bin bina için her binayı 4 katlı düşünelim, 40 bin kat eder. Her kata 2 daire koyarsak 80 bin daire yapar. Her daire 4 kişi koyarsak 320 bin insan direkt doğruya mevtle burun buruna demektir. Bu kadar minimize ettiğimiz halde durum bu. Münasebetiyle olabilecek can kaybını siz hesaplayın. Bu işin latifesi yok” dedi.
17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nin 23’ncü yıl dönümü nedeniyle açıklamada bulunan AKUT Genel Lideri Recep Şalcı ise 2003’ten evvelki binaların riskli olduğunu belirtti.
2003’ten evvel yapılan binaların zelzeleye dayanıklılık testinin yapılması gerektiğini söz eden Şalcı, “Deprem olduktan sonra nasıl kurtarma çalışmaları yaparız diye düşünürken bilhassa 2017 yılından sonra artık müdahaleci bir siyasetten risk azaltmaya ve önlemeye yönelik bir siyasete yöneldik.
Bununla alakalı Vilayet Risk Azaltma Planı (İRAP) planları yapılmaya başlandı. Bu planlarla tüm Türkiye’deki afetlerin boyutlarını, ölçülerini ve bunun tesirlerini azaltabilecek çalışmaları kapsıyor. İstediğimiz, özlediğimiz devlet siyaseti da bu oluyor. Dünya artık buna gidiyor. Her vilayette tüm vilayette yaşayan paydaşlarla kamu, özel bölüm, sivil toplum kuruluşları, hepsi bir ortada bunların tesirlerini azaltmak için çalışmalarını sürdürüyor. Türkiye’de üzülerek söylüyoruz, 2018’den evvelki binalar riskli binalar.
Bilhassa 2003- 2018 ortasındakiler kısmen biraz daha inançlı lakin 2003’den evvel yapılan binaların katiyen sarsıntıya dayanıklılık testi yapılması ve o denli oturulması gerekiyor. Bu binalarla ilgili yönetmelikler çok net değil ve 2003’den evvelki binaların riskli olduğunu çok rahatlıkla söyleyebiliriz” diye konuştu.
‘İLK YAPMAMIZ GEREKEN YAPI STOKUNU YENİLEMEK’
Olası bir sarsıntıya hazır olmak için yapılması gereken birinci şeyin yapı stokunu yenilemek olduğunu aktaran Şalcı, şu sözleri kullandı:
Olası bir sarsıntıya hazır olmak için yapılması gereken birinci şeyin yapı stokunu yenilemek olduğunu aktaran Şalcı, şu sözleri kullandı:
“Depremden evvel yapılması gerekenler planlanıyor. Biz, daima devletin yapması gerekenleri konuşuyoruz. Bireylerin de yapması gerekenleri de konuşmamız gerekiyor. Bizim bir zelzeleye hazır olmamız için yapmamız gereken birinci şey yapı stoklarını yenilemek. Bu da kentsel dönüşümden geçiyor. Kentsel dönüşümü çok güzel planlayıp bir an evvel başlamak gerekiyor. Bu süreçlerde ziyan görmeyelim. Biz yıllarca sarsıntı sırasında ne yapacağımıza odaklandık. Zelzele sırasında ne yapacaklarımız çok hudutlu lakin zelzeleden evvel yapacaklarımız çok net ve belli. Hem yapı stoklarımızı yenilemek hem de sarsıntıdan evvel yaşadığımız binanın içerisindeki yapısal olmayan ögeler dediğimiz hareket edebilen, devrilen eşyaların sabitlenmesi ve bunların bir sarsıntı sırasında insanlara ziyan vermemesini sağlamamız gerekiyor.”
‘İSTANBUL SARSINTISINA ‘HAZIRIZ’ DİYEMEYİZ’
Şalcı, İstanbul’da bir afet olursa en büyük kahırlardan bir adedinin ulaşım ve tahliye olacağını lisana getirerek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
Şalcı, İstanbul’da bir afet olursa en büyük kahırlardan bir adedinin ulaşım ve tahliye olacağını lisana getirerek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Beklenen İstanbul sarsıntısı şayet beklediğimiz büyüklükte olursa hiçbir vakit hazır olamayız. Bunu söylemek gerekiyor. İstanbul dünyanın en büyük kentlerinden bir tanesi. Nüfus yoğunluğu çok fazla ve Türkiye’nin buna hazırlanması 20 yıl sürer. 99 zelzelesinden sonra 23 yıl geçti. Bunun çok düzgün planlanması gerekiyor. Şu an baktığımız vakit herhalde en hazır olan tekrar kamu. Binaların güçlendirilmesi, yenilenmesi ve bu alanda çok süratli çalışmalar yapıldı. En son geçen yıl yüzde 94’dü, bu yıl yüzde 96’ya ulaştı kamu binalarının yenilenmesi ve hazırlığı ayrıyeten buna köprü ve yollar da eklenmeye başlandı. İstanbul’da bir afet olursa en büyük ıstıraplardan bir tanesi ulaşım ve tahliye olacak.
Bunun için de yolların ve köprülerin sağlamlaştırılması gerekliydi. Lakin bunun yüzde 1’i ya da binde 1’i eksik kalsa bile biz İstanbul sarsıntısına hazırız diyemeyiz. Bunun tamamının hazır olması gerekiyor. Hem devlet, kamu olarak hem mahallî yönetim hem de vatandaşın bu hazırlıkları tamamlaması gerekiyor.”
İstanbul sarsıntısına hazırız diyemeyiz