Manisa’nın Yunusemre ilçesinin Yunt Dağı Köseler Mahallesi yakınında bulunan Aigai, İzmir’in kuzeyinden Çanakkale’ye kadar olan ve antik devirde Aiolis denilen bölgedeki tek hafriyat alanı olarak göze çarpıyor.
MÖ 700 yılında kurulan ve yaklaşık bin yıl aralıksız hayatın sürdüğü Aigai’daki hafriyat çalışmaları da tam 19 yıldır aralıksız olarak devam ediyor.
Çalışmalar, antik periyotta bilgelik ve zekanın simgesi olduğuna inanılan Athena için inşa edilen tapınak bölgesinde ağır bir halde sürdürülüyor. 2004-2005 yıllarında bulunan tanrıça Hestia heykeli ise antik kentte bulunan en bedelli buluntular ortasında yer alıyor.
Aigai’daki meclis binası hafriyat çalışmaları sırasında bulunan 2 metre 70 santimetre yüksekliğindeki Hestia heykeli, dünyada Helenistik Dönem’den günümüze kadar ulaşmış tek Hestia heykeli olarak biliniyor.
Antik devirde bronzdan yapılan ve vakit içerisinde eritildiği için günümüze ulaşamayan Hestia heykellerinden ayrılan bu devasa büyüklükteki mermer heykel, onarımı yapılarak bu yıl içinde açılması planlanan Manisa Arkeoloji Müzesinde sergilenmeyi bekliyor.
Antik periyotta kentlerin aşikâr başlı simgeleri oluyor. Athena, bilgelik ve zekanın simgesi olarak geçiyor. Belirli ki Aigai’daki en kıymetli simge Athena olmuş. Zira kentin en yüksek noktasında, en görkemli yerinde bir tapınak inşa edilmiş. Burada 2019 yılında çalışmalara başladık. Alan çalı çırpı kaplı ve enkaz halindeydi. Çalışmalardan sonra yavaş yavaş ortaya çıkmaya başladı. Bu yılki çalışmalarımızı burada devam ettirmeyi planlıyoruz” dedi.
Çalışmalar Athena Kutsal Alanı’nda yürütülüyor
Manisa Celal Bayar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Aigai Hafriyat Lideri Doç. Dr. Yusuf Sezgin, Aigai’daki hafriyat çalışmalarına ait olarak “Şu anda çalışmalar Athena Kutsal Alanı’nda yürütülüyor.
Manisa Celal Bayar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Aigai Hafriyat Lideri Doç. Dr. Yusuf Sezgin, Aigai’daki hafriyat çalışmalarına ait olarak “Şu anda çalışmalar Athena Kutsal Alanı’nda yürütülüyor.
“Bizans Dönemi’nde mermer yapılar tahrip edilmiş”
Tapınağın MÖ 2. yüzyılda yapıldığını ve çok değerli bir tapınak olduğunu belirten Sezgin, “Bulunduğumuz yer aslında kutsal bir alan. Kent terk edildikten sonra 12.-13. yüzyılda buraya Bizanslılar yerleşmiş ve onlar için bu tapınakların pahası ve ehemmiyeti olmadığı için yapılar önemli formda tahrip edilmiş. Tapınaklar mermerden yapıldığı için bütün mermer modüller parçalanıp kireç haline getirilmiş. Bölgede bulunan Bizans kilisesi için gereksinim duyulan kireçler, antik yapılardan sağlanmış. Hafriyat çalışmalarının devam ettiği kısımda yeniden Bizans yerleri var. Biz evvel belgeliyor, sonra hafriyatını yapıyoruz. Akabinde özgün katmanlara iniyoruz” diye konuştu.
Tapınağın MÖ 2. yüzyılda yapıldığını ve çok değerli bir tapınak olduğunu belirten Sezgin, “Bulunduğumuz yer aslında kutsal bir alan. Kent terk edildikten sonra 12.-13. yüzyılda buraya Bizanslılar yerleşmiş ve onlar için bu tapınakların pahası ve ehemmiyeti olmadığı için yapılar önemli formda tahrip edilmiş. Tapınaklar mermerden yapıldığı için bütün mermer modüller parçalanıp kireç haline getirilmiş. Bölgede bulunan Bizans kilisesi için gereksinim duyulan kireçler, antik yapılardan sağlanmış. Hafriyat çalışmalarının devam ettiği kısımda yeniden Bizans yerleri var. Biz evvel belgeliyor, sonra hafriyatını yapıyoruz. Akabinde özgün katmanlara iniyoruz” diye konuştu.
“Çalışmalar uzun yıllar devam edecek”
Aigai’daki birinci hafriyat çalışmalarının 2004 yılında başladığını hatırlatan Sezgin, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Kazılar çok uzun soluklu projelerdir ve çok yavaş çalışmak gerekiyor. Hafriyatın 19. yılında kentin tahminen de yüzde 1’i kazılabildi. Aigai, antik periyotta bir kent devletiydi. Burada düşünülebilecek bütün kamu yapıları vardı. Agora binası, meclis binası, okullar, tiyatro, stadyum var. Bu sebeple çalışmalar uzun yıllar devam edecektir. 2004 yılından beri bu projenin temel gayelerinden biri buranın turizm potansiyelini de ortaya çıkarmaktı. Birinci evvel antik yolları ortaya çıkarmaya çalıştık. Beşerler kente geldiği vakit 2 bin yıl evvel insanların yürüdüğü yollardan yürüyüp kenti geziyor.”
Aigai’daki birinci hafriyat çalışmalarının 2004 yılında başladığını hatırlatan Sezgin, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Kazılar çok uzun soluklu projelerdir ve çok yavaş çalışmak gerekiyor. Hafriyatın 19. yılında kentin tahminen de yüzde 1’i kazılabildi. Aigai, antik periyotta bir kent devletiydi. Burada düşünülebilecek bütün kamu yapıları vardı. Agora binası, meclis binası, okullar, tiyatro, stadyum var. Bu sebeple çalışmalar uzun yıllar devam edecektir. 2004 yılından beri bu projenin temel gayelerinden biri buranın turizm potansiyelini de ortaya çıkarmaktı. Birinci evvel antik yolları ortaya çıkarmaya çalıştık. Beşerler kente geldiği vakit 2 bin yıl evvel insanların yürüdüğü yollardan yürüyüp kenti geziyor.”
“Dünyada öbür bir örneği yok”
2004 yılından 2011 yılına kadar aralıksız olarak meclis binasında hafriyat yaptıklarını kaydeden hafriyat lideri Sezgin, “Batı Anadolu’nun en kıymetli meclis binalarından biri ortaya çıktı. Burası, buluntuları ile çok özel bir binadır. Çok özel heykeller ve yazıtlar ele geçti. Bu yıl içerisinde açılması planlanan Manisa Arkeoloji Müzesinde sergilenecek, birçok dünya müzesinde göremeyeceğiniz çok kıymetli heykeller yer alacak. Örneğin hafriyatlarda Hestia heykeli ele geçti. Bu heykel, MÖ 2. yüzyıla ilişkin, yaklaşık 2 metre 70 santimetre yüksekliğinde bir heykel. Helenistik Dönem’den günümüze ulaşmış tek tanrıça Hestia heykeli burada ortaya çıktı. Dünyada diğer bir örneği yok. Zira antik devirde Hestia heykellerinin birçok bronzdan yapılmış ve vakit içerisinde eritilmiş. Bulduğumuz Hestia heykeli mermer olduğu için meclisin enkazı içerisinde kalmış ve biz onu 2004-2005 yıllarındaki hafriyatlarda modül parça bulduk. Dünyanın hiçbir yerinde Helenistik Dönem’e ilişkin bir Hestia heykeli yok. Hestia da dahil bulunan bu heykellerin onarımı yakında başlayacak ve Manisa Arkeoloji Müzesinde sergilenecek.
2004 yılından 2011 yılına kadar aralıksız olarak meclis binasında hafriyat yaptıklarını kaydeden hafriyat lideri Sezgin, “Batı Anadolu’nun en kıymetli meclis binalarından biri ortaya çıktı. Burası, buluntuları ile çok özel bir binadır. Çok özel heykeller ve yazıtlar ele geçti. Bu yıl içerisinde açılması planlanan Manisa Arkeoloji Müzesinde sergilenecek, birçok dünya müzesinde göremeyeceğiniz çok kıymetli heykeller yer alacak. Örneğin hafriyatlarda Hestia heykeli ele geçti. Bu heykel, MÖ 2. yüzyıla ilişkin, yaklaşık 2 metre 70 santimetre yüksekliğinde bir heykel. Helenistik Dönem’den günümüze ulaşmış tek tanrıça Hestia heykeli burada ortaya çıktı. Dünyada diğer bir örneği yok. Zira antik devirde Hestia heykellerinin birçok bronzdan yapılmış ve vakit içerisinde eritilmiş. Bulduğumuz Hestia heykeli mermer olduğu için meclisin enkazı içerisinde kalmış ve biz onu 2004-2005 yıllarındaki hafriyatlarda modül parça bulduk. Dünyanın hiçbir yerinde Helenistik Dönem’e ilişkin bir Hestia heykeli yok. Hestia da dahil bulunan bu heykellerin onarımı yakında başlayacak ve Manisa Arkeoloji Müzesinde sergilenecek.
3 bin 500 tane mezar belgelendi
Aigai’da bin yıl boyunca kesintisiz bir hayat sürdüğünü söz eden Sezgin, antik kent hakkında şu ayrıntıları paylaştı: “Neticede bu büyük kentte bin yıl boyunca ölen insanların gömülmesi lazım. Arazi volkanik ve kayalık olduğu için mezarları üst üste yapma bahtları yokmuş. Bu yüzden yere yayılmak zorunda kalmışlar. Kentin kapladığı alanın neredeyse iki katı mezarlık alanı var. Kentin 2,5 kilometre doğusunda hala mezarlar yer alıyor. Bu mezarlık alanlarına ’Nekropolis’ diyoruz. Bugüne dek 3 bin 500 tane mezar belgeledik. Bunlar yalnızca yüzeyde gördüklerimizdi. Toprağın altındaki mezarların sayısı tahminen de bunun 3 katı olacak.”
Aigai’da bin yıl boyunca kesintisiz bir hayat sürdüğünü söz eden Sezgin, antik kent hakkında şu ayrıntıları paylaştı: “Neticede bu büyük kentte bin yıl boyunca ölen insanların gömülmesi lazım. Arazi volkanik ve kayalık olduğu için mezarları üst üste yapma bahtları yokmuş. Bu yüzden yere yayılmak zorunda kalmışlar. Kentin kapladığı alanın neredeyse iki katı mezarlık alanı var. Kentin 2,5 kilometre doğusunda hala mezarlar yer alıyor. Bu mezarlık alanlarına ’Nekropolis’ diyoruz. Bugüne dek 3 bin 500 tane mezar belgeledik. Bunlar yalnızca yüzeyde gördüklerimizdi. Toprağın altındaki mezarların sayısı tahminen de bunun 3 katı olacak.”
Sezgin; Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğüne, sponsorları Manisa Yunusemre Belediyesi ve İzmir Aliağa Belediyesine, Türk Tarih Kurumuna ve Manisa Celal Bayar Üniversitesine takviyelerinden ötürü teşekkür ettiklerini belirtti.